Sinds ze zonder zijwieltjes kan fietsen gaan we regelmatig samen op pad. De kleuter en ik. De eerste paar keren bedacht zij de bestemming en zorgde ik dat we op deze bestemming aankwamen. Vaak speeltuintjes of het bos. Zo leerde ze de fietsroutes in de wijk kennen en kon ze op een gegeven moment ook zelf navigeren naar veelbezochte plekken.
Een paar weken geleden verschoof haar interesse opeens. Ze wilde niet meer bepalen waar we heen zouden fietsen maar ze wilde wel de route bepalen. Links, rechts of rechtdoor. Elke kruising werd voor haar een keuzemoment. Het valt me nog mee (of tegen?) dat we niet aangesproken zijn door buurtbewoners. Soms kwamen we wel vier keer langs hetzelfde huis. Zijn jullie misschien verdwaald? Maar de kleuter was dolenthousiast, want zij mocht bepalen.
De aandacht verschoof van het kiezen van de bestemming naar het bepalen van de weg. Of zoals de pedagogische methodes op school voorstaan: het gaat niet om het resultaat, het gaat om het proces.
Tot die bewuste zaterdag. We gingen samen fietsen en de kleuter mocht weer bepalen. Al fietsend in een straat waar ik nog nooit was geweest zei ze: “Papa, ik wil een ijsje met spikkels”. Een goed plan, daar had ik ook wel zin in. “Prima schat, dan moeten we hier nu rechts het fietspad op, dan kunnen we aan het water een ijsje kopen.” Boos keek ze me aan: “nee papa, jij mag niet bepalen”, en ze fietste rechtdoor verder de woonwijk in.
Zo ging het nog een tijdje door. Ik probeerde onze route subtiel in de richting van de ijssalon te buigen maar wat ik ook probeerde, we kwamen niet in de goede richting. Totdat ze het zat was. “okee papa, jij mag bepalen totdat we bij het ijsje zijn, en daarna mag ik weer bepalen.”
Een waardevol en veelzeggend moment. De drang naar autonomie, het zelf willen doen, is groot bij kleuters. En het verlangen naar alles wat zoet, vet en ongezond is ook. Ze besefte zich dat autonomie en ijs met spikkels in haar geval niet samengingen. En ze vroeg om hulp.
Tijdens het eten van het ijsje vroeg ze meerdere keren of ze daarna weer zelf mocht bepalen. Autonomie is een groot goed. Het is moeilijk om op te geven en misschien nog wel moeilijker om later weer terug te pakken. Al genietend van haar ijsje had ze geen idee dat ze deze levensles die ochtend aan mij had voorgeleefd.